Herfst

Die boom ergert zich groen en geel aan het slechte weer.

Eerst twijfelde ik. Nee, dit was niet mogelijk, dit kon toch niet. En toch was het zo. De boom voor m’n huis begint al te verkleuren.

De natuur is vaak fascinerend als je weet waar je op moet letten. Jaren geleden, toen Nederland een bijzonder zachte herfst beleefde, merkte m’n pa op dat de bomen nog steeds zo groen waren. Ik had er nooit zo op gelet, dus had ik ook geen referentie. In de jaren die volgden was het vaak ook niet meer zo warm als in de bijzondere periode 2006-2007. De herfst viel vaak vroeg in. In september begonnen de blaadjes te verkleuren en eind oktober begonnen ze in groten getale van de bomen te vallen. Zo ging het ieder jaar weer.

Een uitzondering was drie jaar geleden, toen de bomen al in augustus begonnen te verkleuren. Was de zomer dan zo slecht? Helemaal niet! Augustus was alleen een koude uitbijter in een verder recordwarm jaar. Die combinatie zorgde ervoor dat de bomen al vroeg aan hun winterslaap begonnen, terwijl ze dat normaal gesproken pas doen na de eerste nachtvorst.

Ook dit jaar loopt de natuur voor op schema. Volgens de experts komt het door het sombere en natte weer. Na juni is er inderdaad niet veel mooi weer meer geweest, maar volgens de cijfertjes is het ook weer niet heel desastreus. Juli was bijvoorbeeld niet somberder of kouder dan normaal, wel natter. In de huidige maand valt het gek genoeg nog mee met de hoeveelheid regen, al liggen de temperaturen en de hoeveelheid zonneschijn wel beneden normaal. Heel schokkend is het verschil met eerdere zomers niet, Nederland kent gewoon (bijna) geen echte zomers. Moet de natuur hierom nou zo sterk reageren?

Echt zonnig is het de afgelopen tijd niet geweest. Toch worden er op dergelijke sombere dagen vaak nog wel de nodige zonuren gerapporteerd, zodat die dagen volgens de statistieken zonniger lijken dan ze eigenlijk waren. Zonuren suggereren immers dat de zon uitbundig heeft geschenen, hoewel dat vaak in het geheel niet het geval was. Dit gebeurt vooral in de zomer, als er ook op bewolkte dagen nog redelijk wat daglicht is.

Tegenwoordig wordt de zonneschijnduur op een andere manier berekend dan vroeger. Tot 1992 werd de zonneschijnduur bepaald aan de hand van een brandspoor op een stukje papier, tegenwoordig wordt ‘ie berekend aan de hand van de gemeten globale straling. Zijn zonneschijnmetingen van nu nog wel vergelijkbaar met die van vroeger?

Het blijkt echter dat de huidige methode de hoeveelheid zonuren in de zomer eerder onderschat dan overschat. Kennelijk valt het met de somberheid dus nog wel mee. Nachtvorst is er ook nog niet geweest deze maand; de temperaturen zijn de laatste tijd juist heel constant. De natuur gaat echter haar eigen gang en heeft wel weer genoeg van de zomer gehad. De eerste blaadjes zijn al gevallen. Het is weer herfst.