Een lange verkiezingsnacht

Het Amsterdamsyndroom

Gisteren ook wezen stemmen? Ik in ieder geval wel. Op deze feestdag van de democratie bracht ik mijn stem uit in een Bussums fort. Ik kreeg een enorme kaart in m’n handen gedrukt en ik mocht één piepklein vakje rood kleuren. Over papierverspilling gesproken. Toen ik de enorme kaart eindelijk had uitgevouwen, bemerkte ik dat het nog best moeilijk was om de kandidaten aan de linkerkant van de kaart aan te kruisen. Geen wonder dat het CDA zo fors verloor…

Nadat de stembureaus waren gesloten, werden de eerste prognoses gemaakt. Het CDA, dat het bij verkiezingen doorgaans beter doet dan in de peilingen, verloor nog forser dan verwacht. En dat terwijl de opkomst laag was. De PvdA verraste door gelijk te komen met de VVD. Het kon weleens een heel mooi avondje worden, want dat het zo spannend zou worden, daar hadden weinig mensen rekening mee gehouden.

Al direct werd er vooruitgelopen op de mogelijke coalities. Het hing steeds af van maar enkele zetels of er nou wel of geen meerderheid was voor een bepaalde coalitie. Een belangrijkere vraag was wie er nou de grootste zou worden en daarom bleef ik dan ook op. Lange tijd ging de PvdA aan kop. Het zou een soort "gewogen" tussenstand zijn. De PvdA stond zo’n 30.000 virtuele (?) kiezers voor. Het zou een vrij stabiele marge moeten zijn. De voorsprong liep 25.000 en 35.000 zelfs nog wat op; ongeveer een halve kamerzetel voorsprong voor de PvdA. Bij de VVD werd de bar gesloten en was het inmiddels stil geworden. Je kunt wel de hele tijd voorstaan in de peilingen, maar als je uiteindelijk toch niet wint, dan baal je wel stevig.

Maar opeens was de PvdA zijn voorsprong helemaal kwijt. De voorsprong werd zelfs een achterstand en die achterstand liep steeds verder op. Ik had een beetje hetzelfde gevoel als met de Amerikaanse Presidentsverkiezingen in 2004. Toen stond die Curry voor en ging ik rustig slapen. Toen ik wakker werd, had Bush ineens gewonnen. En nu was ik de halve nacht opgebleven om de VVD uiteindelijk toch te zien winnen. Bah…

Doordat de VVD de grootste partij is, kunnen zij het voortouw nemen in de coalitievorming. Net als in 2003 kwam de PvdA net tekort om de grootste te worden. Destijds liep het uit op een enorme sof. Balkenellende had totaal geen zin in een kabinet met de PvdA en vormde met de nog steeds in populariteit dalende VVD en D66 een kabinet. Na het gedonder met LPF-Kamerleden in Balkenende I, zaten nu de VVD’ers elkaar de tent uit te jagen, waarna de D66 de stekker er maar uittrok. En desondanks kreeg Balkenellende eind 2006 weer de gelegenheid een kabinet te leiden.

Na de verpletterende verkiezingsnederlaag van gisteren kondigde Balkenende zijn vertrek aan. Vreemd genoeg wilde hij ook niet in de oppositie om eventueel weer tegen een "paars" kabinet tekeer te gaan. Een slappe zet. Voelde hij zich te goed voor de oppositiebankjes of zo?

VVD-PVV-CDA?

Aan het komende kabinet de taak de rotzooi van acht jaar Balkenende op te ruimen, maar met welke poppetjes? De PVV lijkt zijn lesje te hebben geleerd van de gemeenteraadsverkiezingen. Ze willen ineens dolgraag regeren. De machtsgeile autoverkoper Geert Wilders besloot zelfs te breken met zijn AOW-breekpunt. De motivatie was in de trant van: "Ja, we vinden het natuurlijk wel een belangrijk punt, maar regeren vinden we nog belangrijker." Gezien het grote percentage PVV-kiezers in de leeftijdscategorie 50-64 jaar, moet het AOW-standpunt voor veel mensen belangrijk zijn geweest. De verkiezingen zijn nog geen dag geleden gehouden of de PVV pleegt al ordinair kiezersbedrog. Maar dat zijn de kiezers over vier jaar allang weer vergeten…

Terwijl de VVD en PVV al zijn begonnen aan het paringsritueel, komt het CDA ook weer in beeld. Maxime V. zal zich prima thuis voelen in dit kabinet. De PVV staat zwak gezien de regeringsplicht die ze verschuldigd zijn na de gemeenteraadsverkiezingen. De VVD en CDA zouden hiervan misbruik kunnen maken door de PVV overal flink veel water bij de wijn te laten doen. De vraag is echter wat de PVV wel mag doen: op economisch gebied voor Sinterklaas spelen of het de Moslims het leven zuur maken. Aan het gedraai over het AOW-standpunt te zien gaat de PVV voor het laatste.

Bij de PvdA blijft het voorlopig stil. Ze moeten wachten totdat de onderhandelingen tussen de VVD en PVV stuklopen. Eens te meer geldt: Second place is the first loser. Hieronder een voorlopig overzicht van de uitslagen:

Tussenstand:

1. VVD 20,4 % 30,6 (31) zetels
2. PvdA 19,6 % 29,4 (30) zetels
3. PVV 15,5 % 23,25 (24) zetels
4. CDA 13,7 % 20,55 (21) zetels
5. SP 9,9 % 14,85 (15) zetels
6. D66 6,9 % 10,35 (10) zetels
7. GL 6,6 % 9,9 (10) zetels
8. CU 3,3 % 4,95 (5) zetels
9. SGP 1,7 % 2,55 (2) zetels
10. PvdD 1,3 % 1,95 (2) zetels

Rest 1,1 % 1,65 (0) zetels